Giới thiệu về Khoa học Hành vi

Là một lĩnh vực liên ngành nghiên cứu về hành vi của con người, kết hợp kiến thức từ tâm lý học, kinh tế học, và khoa học thần kinh để hiểu tại sao chúng ta lại hành động theo những cách nhất định.

Đây là mô hình của Daniel Kahneman. Hệ thống 1 là lối tư duy nhanh, tự động, theo cảm tính và thường không cần nỗ lực (ví dụ: 2+2=4). Hệ thống 2 là lối tư duy chậm, đòi hỏi sự tập trung, phân tích và nỗ lực (ví dụ: 17x24=?).

Là những sai lầm có hệ thống trong tư duy, xảy ra khi não bộ của chúng ta cố gắng đơn giản hóa việc xử lý thông tin. Chúng hoạt động như những lối tắt tinh thần nhưng đôi khi dẫn đến những quyết định phi logic.

Thiên kiến là một sản phẩm phụ của quá trình tiến hóa. Chúng giúp tổ tiên chúng ta đưa ra quyết định nhanh chóng trong các tình huống sinh tồn. Trong thế giới hiện đại, những lối tắt này không phải lúc nào cũng hữu ích.

Hoàn toàn loại bỏ là không thể, nhưng chúng ta có thể giảm thiểu ảnh hưởng của chúng bằng cách: làm chậm lại quá trình ra quyết định, xem xét các quan điểm trái chiều, và nhận thức được các loại thiên kiến phổ biến.

Kinh tế học truyền thống giả định con người luôn hành động một cách hợp lý để tối đa hóa lợi ích. Kinh tế học hành vi cho rằng con người thường phi lý trí và bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm lý, xã hội.

Việc đặt các lựa chọn thực phẩm lành mạnh ở vị trí ngang tầm mắt trong căng tin là một ứng dụng. Nó không cấm các lựa chọn khác nhưng "thúc đẩy" mọi người hướng tới lựa chọn tốt hơn cho sức khỏe.

Nó có thể bị lạm dụng để thao túng. Tuy nhiên, khi được sử dụng một cách có đạo đức, nó là một công cụ mạnh mẽ để giúp mọi người đưa ra những quyết định tốt hơn cho chính họ và cho xã hội.

Rất liên quan. Hiểu biết về thiên kiến của con người giúp các nhà phát triển AI tạo ra các hệ thống công bằng hơn. Ngược lại, AI cũng có thể được sử dụng để phát hiện và giảm thiểu thiên kiến trong các quyết định của con người.

Hãy bắt đầu với cuốn sách "Tư duy nhanh và chậm" (Thinking, Fast and Slow) của Daniel Kahneman và "Cú hích" (Nudge) của Richard Thaler và Cass Sunstein. Đây là hai tác phẩm nền tảng.