Kỹ Năng Đọc Hiểu Văn Bản Nghị Luận

Luận điểm là ý kiến, quan điểm chính mà người viết muốn trình bày. Luận cứ là những lý lẽ, dẫn chứng (số liệu, sự kiện, trích dẫn) được đưa ra để làm sáng tỏ và thuyết phục cho luận điểm đó. Luận điểm trả lời câu hỏi "Cái gì?", còn luận cứ trả lời câu hỏi "Tại sao?" và "Như thế nào?".

Đó là một lỗi lập luận, thay vì bác bỏ luận điểm của đối phương, người nói lại quay sang công kích, chỉ trích cá nhân, ngoại hình, hoặc hoàn cảnh của họ. Ví dụ: "Ý kiến của anh về kinh tế sai bét, vì anh có giàu đâu!".

Là dùng lý lẽ và dẫn chứng để chỉ ra sự sai lầm, phi lý của một ý kiến, quan điểm nào đó. Để bác bỏ hiệu quả, cần chỉ ra được điểm yếu trong luận điểm, sự thiếu xác thực của luận cứ hoặc sự phi logic trong lập luận của đối phương.

Luận điểm chính thường được nêu ở đầu văn bản (đoạn mở bài), cuối văn bản (đoạn kết luận), hoặc được lặp lại nhiều lần dưới các hình thức khác nhau. Hãy chú ý đến các câu chủ đề của mỗi đoạn và tiêu đề của văn bản.

Là lỗi ngụy biện bằng cách bóp méo, xuyên tạc hoặc đơn giản hóa luận điểm của đối phương cho nó trở nên yếu ớt, dễ bị tấn công hơn, sau đó bác bỏ luận điểm đã bị bóp méo đó. Ví dụ: Người A nói "Nên đầu tư thêm cho giáo dục". Người B ngụy biện: "Vậy là anh muốn cắt hết ngân sách quốc phòng à? Thật vô lý!".

Phân tích là chia nhỏ đối tượng thành các yếu tố, bộ phận để đi sâu tìm hiểu (ví dụ: phân tích nhân vật trên các phương diện ngoại hình, nội tâm...). Chứng minh là dùng những dẫn chứng xác thực, đã được thừa nhận để khẳng định một luận điểm là đúng đắn.

Một dẫn chứng đáng tin cậy cần phải cụ thể, xác thực, có nguồn gốc rõ ràng và tiêu biểu. Dẫn chứng từ các nghiên cứu khoa học, số liệu thống kê của các tổ chức uy tín, hoặc các sự kiện lịch sử được ghi nhận rộng rãi thường có độ tin cậy cao.

Phân tích tập trung vào việc làm rõ các khía cạnh của đối tượng một cách khách quan. Bình luận là bước cao hơn, sau khi phân tích, người viết đưa ra những nhận xét, đánh giá, bàn bạc, mở rộng vấn đề theo quan điểm cá nhân của mình.

Nhận diện lỗi ngụy biện giúp chúng ta không bị đánh lừa bởi những lập luận có vẻ hợp lý nhưng thực chất lại sai lầm. Nó giúp ta đánh giá thông tin một cách kritis, xây dựng lập luận của bản thân chặt chẽ hơn và giao tiếp hiệu quả hơn.

Đầu tiên, hãy xác định luận điểm chính và các luận điểm phụ. Sau đó, xác định các luận cứ chính cho mỗi luận điểm. Cuối cùng, viết lại các ý chính đó bằng lời văn của bạn một cách ngắn gọn, mạch lạc, đảm bảo giữ được mối quan hệ logic giữa các ý.