Tác động của AI đến Thị trường Lao động

Upskilling là nâng cao kỹ năng hiện tại để làm tốt hơn công việc đang làm, trong khi Reskilling là học những kỹ năng hoàn toàn mới để chuyển sang một vai trò hoặc công việc khác.

AI sẽ thay thế một số công việc, đặc biệt là những công việc có tính lặp lại, nhưng đồng thời cũng tạo ra nhiều công việc mới đòi hỏi kỹ năng hợp tác với AI, tư duy sáng tạo và trí tuệ cảm xúc mà máy móc chưa thể có được.

Vì đây là các ngành thâm dụng lao động, với nhiều công đoạn có tính chất lặp đi lặp lại, có thể được thay thế hiệu quả bằng robot và dây chuyền tự động để tăng năng suất và giảm chi phí.

Chiến lược này đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một trung tâm đổi mới, phát triển các giải pháp và ứng dụng AI trong khu vực ASEAN và trên thế giới, thúc đẩy ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực để phát triển kinh tế - xã hội.

Câu trả lời phụ thuộc vào bản chất công việc của bạn. Nếu công việc bao gồm các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và có thể dự đoán được, nguy cơ sẽ cao hơn. Tuy nhiên, thay vì "lấy mất", AI thường sẽ "thay đổi" công việc, tự động hóa một số phần và đòi hỏi bạn phải tập trung vào các kỹ năng khác như giám sát, ra quyết định và tương tác với khách hàng.

Nhiều công việc mới đang và sẽ xuất hiện, ví dụ: Kỹ sư Prompt (Prompt Engineer), Người huấn luyện AI (AI Trainer), Chuyên gia đạo đức AI (AI Ethicist), Người kiểm soát robot (Robot Controller), và các vai trò chuyên môn hóa việc ứng dụng AI trong các ngành cụ thể như y tế, luật, nghệ thuật.

Đừng hoảng sợ. Hãy chủ động: 1. Xác định những phần nào trong công việc của bạn mà con người làm tốt hơn máy móc (ví dụ: giao tiếp, sáng tạo). 2. Bắt đầu học các kỹ năng mới (Reskilling) liên quan đến việc hợp tác với AI hoặc chuyển sang một lĩnh vực an toàn hơn. 3. Xem AI như một công cụ để nâng cao hiệu suất của bạn.

Bạn không nhất thiết phải học lập trình. Hãy tập trung vào các kỹ năng "con người" như tư duy phản biện, giao tiếp, sáng tạo, và trí tuệ cảm xúc. Ngoài ra, hãy học cách sử dụng các công cụ AI phổ biến như một người dùng thông thạo. Khả năng ứng dụng AI vào lĩnh vực chuyên môn của bạn sẽ là một lợi thế lớn.

Tác động của tự động hóa lên tiền lương là một vấn đề phức tạp. Đối với các công việc có kỹ năng thấp, tự động hóa có thể tạo ra áp lực giảm lương. Tuy nhiên, đối với những người lao động có kỹ năng làm việc và quản lý các hệ thống AI, năng suất tăng lên có thể dẫn đến mức lương cao hơn.

Chính phủ có vai trò quan trọng trong việc: 1. Cải cách hệ thống giáo dục để trang bị các kỹ năng phù hợp. 2. Xây dựng các chính sách hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng (ví dụ: các chương trình tái đào tạo, bảo hiểm thất nghiệp). 3. Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển AI để tạo ra các ngành công nghiệp mới.