Luật Môi trường và các Thỏa thuận Quốc tế

Luật "cứng" (Hard law) đề cập đến các hiệp ước và thỏa thuận có tính ràng buộc pháp lý, nơi các quốc gia có nghĩa vụ phải tuân thủ (ví dụ: Nghị định thư Kyoto). Luật "mềm" (Soft law) đề cập đến các tuyên bố, hướng dẫn không có tính ràng buộc pháp lý nhưng vẫn có ảnh hưởng chính trị và đạo đức (ví dụ: Tuyên bố Rio về Môi trường và Phát triển).

Nguyên tắc phòng ngừa cho rằng khi có một mối đe dọa gây tổn hại nghiêm trọng hoặc không thể đảo ngược cho môi trường, việc thiếu sự chắc chắn khoa học đầy đủ không nên được sử dụng làm lý do để trì hoãn các biện pháp hiệu quả về chi phí để ngăn chặn sự suy thoái môi trường. Nói cách khác: "thà an toàn còn hơn hối hận".

Nguyên tắc này quy định rằng bên gây ra ô nhiễm phải chịu chi phí để quản lý ô nhiễm đó nhằm ngăn chặn thiệt hại cho sức khỏe con người hoặc môi trường. Ví dụ, một nhà máy phải trả tiền để lắp đặt các bộ lọc để làm sạch khí thải của mình.

Nị định thư Kyoto áp đặt các mục tiêu giảm phát thải có tính ràng buộc pháp lý đối với các nước phát triển. Thỏa thuận Paris áp dụng cho tất cả các quốc gia và hoạt động dựa trên các "Đóng góp do Quốc gia tự quyết định" (NDCs), nơi mỗi quốc gia tự đặt ra các mục tiêu giảm phát thải của riêng mình.

Luật pháp quốc tế chủ yếu dựa trên sự đồng thuận và không có một "lực lượng cảnh sát toàn cầu" để thực thi nó. Việc thực thi phụ thuộc vào áp lực chính trị, các biện pháp trừng phạt kinh tế, và sự tuân thủ tự nguyện của các quốc gia có chủ quyền, điều này có thể không nhất quán.

Kiện tụng về khí hậu là việc sử dụng hệ thống tòa án để buộc các chính phủ và các tập đoàn phải chịu trách nhiệm về các hành động (hoặc không hành động) của họ đối với biến đổi khí hậu. Các vụ kiện có thể dựa trên luật nhân quyền, luật hành chính, hoặc luật chống lại các công ty gây thiệt hại.

CITES (Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp) là một thỏa thuận quốc tế nhằm đảm bảo rằng việc buôn bán các mẫu vật động vật và thực vật hoang dã không đe dọa đến sự sống còn của chúng. Nó phân loại các loài vào các phụ lục khác nhau với các mức độ bảo vệ khác nhau.

Ngày càng có nhiều sự công nhận trên toàn cầu rằng quyền có một môi trường trong lành, sạch sẽ và bền vững là một quyền con người. Hơn 100 quốc gia đã công nhận quyền này trong hiến pháp của họ. Vào năm 2021, Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc đã chính thức công nhận quyền này.

ICJ có thể giải quyết các tranh chấp pháp lý giữa các quốc gia liên quan đến các vấn đề môi trường, chẳng hạn như ô nhiễm xuyên biên giới hoặc việc sử dụng các nguồn tài nguyên chung. Các phán quyết của tòa án có tính ràng buộc đối với các bên liên quan.

Đây là một nguyên tắc trong luật môi trường quốc tế thừa nhận rằng tất cả các quốc gia đều có trách nhiệm chung trong việc giải quyết các vấn đề môi trường toàn cầu, nhưng các quốc gia phát triển, do có trách nhiệm lịch sử lớn hơn đối với các vấn đề này và có nhiều nguồn lực hơn, nên phải đi đầu trong việc giải quyết chúng.