Vùng Đông Nam Bộ: Đầu Tàu Kinh Tế Cả Nước

Đông Nam Bộ có cơ cấu công nghiệp đa dạng và hiện đại nhất cả nước, trong đó nổi bật là công nghiệp khai thác và chế biến dầu khí, công nghệ cao (điện tử, tin học), và các ngành công nghiệp nhẹ (dệt may, da giày).

TP. Hồ Chí Minh là trung tâm lớn nhất về mọi mặt: kinh tế, tài chính, thương mại, khoa học công nghệ, giao thông vận tải và giao lưu quốc tế. Sự phát triển của thành phố có tác động lan tỏa và thúc đẩy sự phát triển của các tỉnh lân cận và cả nước.

Vùng đối mặt với nhiều thách thức như: cơ sở hạ tầng quá tải (đặc biệt là giao thông), vấn đề ô nhiễm môi trường do công nghiệp và đô thị hóa, nguy cơ thiếu nước vào mùa khô, và sự chênh lệch giàu nghèo ngày càng tăng.

Hệ thống cảng biển, đặc biệt là cụm cảng Sài Gòn và Cái Mép - Thị Vải, là cửa ngõ giao thương quốc tế lớn nhất Việt Nam. Đây là đầu mối xuất nhập khẩu hàng hóa cho cả vùng và các vùng lân cận, đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nông nghiệp của Đông Nam Bộ phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, chuyên canh các cây công nghiệp có giá trị cao như cao su, cà phê, điều, hồ tiêu. Vùng cũng áp dụng nhiều công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp.

Do là vùng kinh tế năng động nhất, tập trung nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, Đông Nam Bộ tạo ra nhu cầu việc làm rất lớn. Mức thu nhập và cơ hội phát triển cao hơn đã thu hút một lượng lớn lao động từ khắp các tỉnh thành trong cả nước.

Tài nguyên rừng không còn nhiều, chủ yếu là các khu rừng phòng hộ ven biển như Cần Giờ (được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới) và các vườn quốc gia như Cát Tiên, Lò Gò - Xa Mát, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ đa dạng sinh học và cân bằng môi trường.

Vùng đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, ưu tiên phát triển các ngành dịch vụ cao cấp (tài chính, logistics), công nghiệp công nghệ cao, và nông nghiệp công nghệ cao. Đồng thời, tập trung giải quyết các vấn đề về hạ tầng, môi trường và liên kết vùng.

Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam bao gồm TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, và Bà Rịa - Vũng Tàu. Đây là khu vực năng động nhất, đóng góp phần lớn vào GDP và ngân sách của cả nước.

Ngoài dầu khí là quan trọng nhất, vùng còn có một số khoáng sản khác như sét và cao lanh dùng cho sản xuất vật liệu xây dựng, và cát thủy tinh ở ven biển, là nguyên liệu cho ngành công nghiệp thủy tinh, pha lê.