Công Dân Số Cơ Bản

Công dân số là một người có kỹ năng, kiến thức và thái độ để tham gia vào xã hội số một cách an toàn, có trách nhiệm và đạo đức. Điều này quan trọng vì hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại, từ giao tiếp, học tập đến làm việc, đều có yếu tố kỹ thuật số.

Hãy bắt đầu với những điều cơ bản: sử dụng mật khẩu mạnh và duy nhất cho mỗi tài khoản, bật xác thực hai yếu tố (2FA) ở mọi nơi có thể, cẩn thận với những thông tin bạn chia sẻ công khai và thường xuyên kiểm tra cài đặt quyền riêng tư trên các tài khoản mạng xã hội của bạn.

Thiên vị thuật toán xảy ra khi một hệ thống AI tạo ra các kết quả không công bằng hoặc mang tính định kiến, thường là do dữ liệu huấn luyện của nó phản ánh những định kiến đã có trong xã hội. Ví dụ, một AI tuyển dụng có thể ưu tiên ứng viên nam nếu nó được huấn luyện chủ yếu trên dữ liệu lịch sử tuyển dụng của nam giới.

Đây là quyền cho phép cá nhân yêu cầu các tổ chức xóa dữ liệu cá nhân của họ trong một số trường hợp nhất định, ví dụ như khi thông tin đó không còn cần thiết hoặc đã lỗi thời. Đây là một quyền quan trọng để kiểm soát dấu vết kỹ thuật số của một người.

Là tập hợp tất cả các dấu vết bạn để lại khi hoạt động trực tuyến. Nó bao gồm cả dấu vết chủ động (những gì bạn tự đăng tải) và dấu vết thụ động (dữ liệu được thu thập khi bạn duyệt web). Quản lý dấu chân kỹ thuật số là một phần quan trọng của việc bảo vệ danh tính.

Nếu một trong các dịch vụ bạn sử dụng bị rò rỉ dữ liệu, kẻ tấn công có thể sử dụng mật khẩu đó để thử đăng nhập vào tất cả các tài khoản khác của bạn (email, ngân hàng, mạng xã hội). Đây được gọi là tấn công "credential stuffing".

Hãy nhìn vào thanh địa chỉ của trình duyệt. Một trang web an toàn sẽ bắt đầu bằng "https://"" và thường có biểu tượng ổ khóa. HTTPS mã hóa dữ liệu truyền đi giữa bạn và trang web, giúp bảo vệ thông tin nhạy cảm như mật khẩu và thông tin thẻ tín dụng.

Netiquette (viết tắt của "network etiquette") là bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng. Nó bao gồm các nguyên tắc như tôn trọng người khác, không viết hoa toàn bộ (được coi là la hét), kiểm tra lại thông tin trước khi chia sẻ, và không tham gia vào các cuộc tranh cãi vô bổ.

Đừng trả lời. Hãy lưu lại bằng chứng (chụp màn hình), chặn người đó, và báo cáo hành vi cho nền tảng. Quan trọng nhất, hãy chia sẻ với một người lớn mà bạn tin tưởng như cha mẹ, thầy cô, hoặc chuyên gia tư vấn.

Các bản cập nhật phần mềm không chỉ mang lại tính năng mới mà còn thường xuyên vá các lỗ hổng bảo mật mà tin tặc có thể khai thác. Việc không cập nhật khiến thiết bị của bạn dễ bị tấn công bởi virus và phần mềm độc hại.