Các Mô Hình Giải Quyết Vấn Đề

Bằng cách liên tục hỏi "Tại sao?" (thường là khoảng 5 lần), bạn có thể đi từ triệu chứng bề mặt của một vấn đề đến nguyên nhân cốt lõi của nó. Ví dụ: "Xe không khởi động được." -> Tại sao? -> "Ắc quy hết điện." -> Tại sao? -> "Máy phát điện không hoạt động." -> Tại sao? -> "Dây curoa máy phát bị đứt."

Sơ đồ tư duy rất hữu ích trong giai đoạn đầu của việc giải quyết vấn đề, đặc biệt là khi brainstorming. Nó cho phép bạn tự do liên kết các ý tưởng, khám phá các khía cạnh khác nhau của vấn đề và nhìn thấy mối liên hệ giữa chúng một cách trực quan.

PDCA tạo ra một vòng lặp cải tiến liên tục. Nó giúp bạn thử nghiệm các giải pháp một cách có hệ thống, đo lường kết quả (Check), và sau đó điều chỉnh (Act) hoặc tiêu chuẩn hóa giải pháp nếu nó hiệu quả. Nó ngăn chặn việc giải quyết vấn đề một cách ngẫu hứng.

Sơ đồ này giúp phân loại các nguyên nhân tiềm tàng của một vấn đề vào các nhóm chính (ví dụ: Con người, Quy trình, Máy móc, Nguyên vật liệu, Môi trường, Đo lường). Điều này đảm bảo bạn không bỏ sót các khía cạnh quan trọng khi phân tích.

Giải quyết vấn đề là quá trình từ việc xác định một vấn đề đến việc thực hiện một giải pháp. Ra quyết định là một phần của quá trình đó, cụ thể là bước lựa chọn một giải pháp từ nhiều phương án khác nhau. Bạn ra quyết định trong khi giải quyết vấn đề.

Để brainstorming hiệu quả, hãy tuân thủ các quy tắc: không phán xét bất kỳ ý tưởng nào, khuyến khích những ý tưởng "điên rồ", tập trung vào số lượng hơn chất lượng (ở giai đoạn đầu), và xây dựng dựa trên ý tưởng của người khác. Một người điều phối tốt cũng rất quan trọng.

Có, nó có thể quá đơn giản cho các vấn đề phức tạp có nhiều nguyên nhân gốc rễ. Nó cũng có thể dẫn đến kết quả khác nhau tùy thuộc vào người thực hiện. Do đó, nó thường được sử dụng tốt nhất cho các vấn đề không quá phức tạp hoặc như một bước khởi đầu.

Hãy dành thời gian để định nghĩa vấn đề một cách rõ ràng. Thay vì nói "Doanh số thấp", hãy cụ thể hơn: "Doanh số sản phẩm X đã giảm 20% trong quý vừa qua so với cùng kỳ năm ngoái". Một vấn đề được định nghĩa rõ ràng sẽ dễ giải quyết hơn nhiều.

Bước "Check" là nơi bạn so sánh kết quả thực tế với những gì bạn đã lên kế hoạch (Plan). Nếu không có bước này, bạn sẽ không biết liệu giải pháp của mình có thực sự hiệu quả hay không, và bạn có thể lặp lại những sai lầm tương tự trong tương lai.

Chắc chắn có! Việc kết hợp chúng thường mang lại hiệu quả cao nhất. Ví dụ, bạn có thể sử dụng Sơ đồ xương cá để brainstorming các nguyên nhân tiềm tàng, sau đó dùng "5 Whys" để đào sâu vào một nguyên nhân cụ thể, và cuối cùng quản lý việc thực hiện giải pháp bằng chu trình PDCA.