Legal & Business Aspects of Content Creation

Nói chung là không, trừ khi bạn có giấy phép hoặc nội dung đó thuộc phạm vi "sử dụng hợp lý" (fair use), một khái niệm pháp lý phức tạp. Để an toàn, hãy sử dụng các thư viện nhạc và hình ảnh miễn phí bản quyền (royalty-free) như Epidemic Sound, Artlist, hoặc kho âm thanh của YouTube.

Theo luật pháp Việt Nam, khi bạn có thu nhập thường xuyên từ hoạt động kinh doanh (bao gồm cả sáng tạo nội dung), bạn có nghĩa vụ phải đăng ký kinh doanh và kê khai, nộp thuế thu nhập. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của một kế toán hoặc luật sư khi thu nhập của bạn bắt đầu tăng lên.

Bản quyền tự động được áp dụng cho tác phẩm gốc của bạn ngay khi nó được tạo ra. Tuy nhiên, việc đăng ký bản quyền với Cục Bản quyền tác giả sẽ cung cấp bằng chứng pháp lý mạnh mẽ hơn. Đối với thương hiệu (tên kênh, logo), bạn có thể đăng ký nhãn hiệu với Cục Sở hữu trí tuệ.

Chắc chắn có. Luôn luôn có một hợp đồng bằng văn bản, dù dự án lớn hay nhỏ. Hợp đồng nên ghi rõ phạm vi công việc, số lần duyệt, thời hạn, quyền sở hữu trí tuệ, và các điều khoản thanh toán. Điều này bảo vệ cả bạn và nhãn hàng.

Fair Use là một học thuyết pháp lý cho phép sử dụng có giới hạn các tài liệu có bản quyền mà không cần sự cho phép của chủ sở hữu, thường cho các mục đích như bình luận, phê bình, hoặc giáo dục. Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực rất phức tạp và phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Đừng cho rằng mọi việc sử dụng đều là "fair use".

Hầu hết các nền tảng như YouTube đều có hệ thống Content ID hoặc một quy trình báo cáo vi phạm bản quyền. Bạn có thể gửi yêu cầu gỡ bỏ (takedown notice) để yêu cầu nền tảng gỡ video vi phạm xuống.

Thu nhập từ bản quyền, nhượng quyền thương mại thường chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) 5%. Tuy nhiên, nếu thu nhập của bạn được xem là từ hoạt động kinh doanh, bạn có thể phải nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc kê khai, với các mức thuế suất khác nhau. Việc tham khảo ý kiến kế toán là rất quan trọng.

Bạn có thể được khấu trừ các chi phí liên quan trực tiếp đến việc tạo ra thu nhập, chẳng hạn như chi phí mua thiết bị (máy ảnh, máy tính), phần mềm, chi phí marketing, hoặc tiền thuê studio. Hãy giữ lại tất cả các hóa đơn, chứng từ hợp lệ.

Bản quyền bảo vệ các tác phẩm sáng tạo (video, bài viết, âm nhạc). Nhãn hiệu bảo vệ các yếu tố nhận diện thương hiệu (tên kênh, logo, slogan) khỏi việc bị người khác sử dụng gây nhầm lẫn.

Khi bạn mới bắt đầu thì có thể không cần. Nhưng khi thu nhập của bạn tăng lên, bạn bắt đầu làm việc với các hợp đồng lớn, hoặc đối mặt với các vấn đề pháp lý phức tạp, việc có một luật sư chuyên về luật truyền thông và sở hữu trí tuệ để tư vấn là một khoản đầu tư khôn ngoan.