Mỹ Thuật Hiện Đại Việt Nam: Sự Giao Thoa Đông - Tây

Các họa sĩ Việt Nam đã biến kỹ thuật sơn mài thủ công truyền thống (dùng để trang trí đồ vật) thành một chất liệu hội họa đỉnh cao. Họ đã sử dụng các kỹ thuật mài, rắc vỏ trứng, vỏ trai... để tạo ra những hiệu ứng màu sắc và ánh sáng vô cùng phong phú, có chiều sâu mà sơn dầu khó đạt được. Nguyễn Gia Trí được coi là người có công lớn nhất trong việc này.

Bùi Xuân Phái có một tình yêu đặc biệt với Hà Nội. Ông đã vẽ hàng trăm bức tranh về các góc phố cổ Hà Nội với những mái nhà rêu phong, những bức tường vàng, những hàng cây... tạo nên một phong cách rất riêng, đầy hoài niệm và lãng mạn. "Phố Phái" đã trở thành một thuật ngữ để chỉ những bức tranh vẽ phố của ông.

Tô Ngọc Vân là một trong những họa sĩ và nhà giáo dục mỹ thuật hàng đầu. Tác phẩm "Thiếu nữ bên hoa huệ" của ông là một kiệt tác, thể hiện sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa kỹ thuật sơn dầu phương Tây và vẻ đẹp dịu dàng, tinh thần của người phụ nữ Việt Nam. Ông cũng là hiệu trưởng của trường mỹ thuật trong kháng chiến.

Nguyễn Phan Chánh được coi là người đã khai sinh ra tranh lụa hiện đại Việt Nam. Tranh của ông thường có gam màu nâu trầm, giản dị, khắc họa cuộc sống và con người ở nông thôn với một phong cách tạo hình độc đáo, thấm đẫm tinh thần Á Đông.

Đó là "Nhất Trí, nhì Vân, tam Lân, tứ Cẩn", tức là các họa sĩ Nguyễn Gia Trí, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tường Lân và Trần Văn Cẩn. Họ là những cây đại thụ, có những đóng góp to lớn và định hình nên bộ mặt của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

Các họa sĩ Việt Nam đã tiếp thu kỹ thuật sơn dầu từ phương Tây nhưng đã "Việt hóa" nó để thể hiện tâm hồn và quang cảnh của đất nước. Họ không sao chép phong cách châu Âu mà tìm tòi, sáng tạo để tạo ra một ngôn ngữ sơn dầu riêng, phù hợp với con người và không khí nhiệt đới.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, mỹ thuật chủ yếu mang tính cổ động, phục vụ cho cuộc đấu tranh của dân tộc. Các họa sĩ thường vẽ về các chủ đề như quân đội, sản xuất, tinh thần chiến đấu. Chất liệu cũng trở nên đa dạng và linh hoạt hơn, như ký họa bằng bút sắt, màu nước, bột màu.

Nguyễn Sáng là một họa sĩ có phong cách tạo hình mạnh mẽ, khúc chiết và đầy nội lực. Ông nổi tiếng với các tác phẩm về đề tài chiến tranh và lịch sử, như bức sơn mài "Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ", thể hiện được sự hào hùng và bi tráng của thời đại.

Đó là một khái niệm khá trừu tượng, nhưng có thể hiểu là sự ưu tiên cho tính gợi tả hơn là tả thực, sự chú trọng vào không gian và khoảng trống trong tranh (như trong tranh thủy mặc), và việc thể hiện những cảm xúc, tâm tư nội tâm kín đáo, thay vì bộc lộ trực tiếp.

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam nằm ở số 66 Nguyễn Thái Học, Hà Nội. Đây là nơi lưu giữ và trưng bày một bộ sưu tập đồ sộ các tác phẩm nghệ thuật của Việt Nam từ thời tiền sử cho đến ngày nay, là một địa chỉ không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử mỹ thuật nước nhà.